V-DİYAGRAMI VE ÖLÇME DEĞERLENDİRME
Alan | Amaç | Zaman | Çeşit | Yöntem | Kim | Puanlama | Değerlendirme |
Bilişsel Duyuşsal Psikomotor Sosyalleşme | Guruplara ayırmak Dönüt vermek TanılamakNot vermek | Başında Sırasında Sonunda | Geleneksel Alternatif | Kâğıt-kalem Performans | Öğrenci AkranVeli Öğretmen | Bütüncül Analitik | MutlakBağıl |
Daha az vurgu | Daha çok vurgu |
| § Geleneksel ölçme ve değerlendirme yöntemleri | § Alternatif ölçme ve değerlendirme yöntemleri |
| § Öğretme ve öğrenmeden bağımsız bir değerlendirme | § Öğretmenin ve öğrenme bir parçası olan değerlendirme |
| § Ezbere, kolay öğrenilen bilgileri değerlendirme | § Anlamlı ve derin öğrenilen bilgileri değerlendirme |
| § Birbirinden bağımsız parçalı bilgileri değerlendirme | § Birbirine bağlı, iyi yapılanmış bir bilgi ağını değerlendirme |
| § Bilimsel bilgiyi değerlendirme | § Bilimsel anlamayı ve bilimsel mantığı değerlendirme |
| § Öğrencinin bilmediğini öğrenmek için değerlendirme | § Öğrencinin ne anladığını öğrenmek amacı ile değerlendirme |
| § Dönem sonu değerlendirme etkinlikleri | § Dönem boyunca devam eden değerlendirme etkinlikleri |
| § Sadece öğretmenin değerlendirmesi | § Öğretmenle beraber grup değerlendirmesi ve kendi kendini değerlendirme |
Tablo-2. Geleneksel ve Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Teknikleri | Alternatif Teknikler |
| Çoktan seçmeli testler | Öğrenci ürün dosyası (portfolyo) |
| Doğru-yanlış soruları | Kavram haritaları |
| Eşleştirme soruları | Yapılandırılmış grid |
| Tamamlama (boşluk doldurma) soruları | Tanılayıcı dallanmış ağaç |
| Kısa cevaplı yazılı yoklamalar | Kelime ilişkilendirme |
| Uzun cevaplı yazılı yoklamalar | Drama |
| Soru -cevap | Görüşme |
| Yazılı raporlar | |
| Gösteri | |
| Poster | |
| Grup ve/veya akran değerlendirmesi | |
| Kendi kendini değerlendirme | |
| Günlük | |
| Kontrol Listesi |
DEĞERLENDİRME ARAÇ VE YÖNTEMLERİ
Tüm bu verilen bilgiler ışığında kazanımlar aşağıdaki yöntem ve araçlar kullanılarak değerlendirilebilir.
a. Görüşme (Mülâkat)
Öğrencilerle yapılan görüşmeler, öğrencilerin çalışmaları hakkında ve konuları nasıl anladıkları konusunda anlama düzeylerinin daha iyi değerlendirilmesine yardım eder.
b. Gözlemler
Çıktılarının görülebildiği bazı alanlarda bu yöntem oldukça önemlidir. Uygulamada hız ve zaman önemlidir. Gözlemler, öğrenciler hakkında doğru ve çabuk bilgiler sağlar.
c. Sözlü Sunum
Sözlü sunum, konuşma, dil eğitimi, dil sanatları gibi birçok alanda kullanılabilir. Öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri hakkında iyi bilgi sağlarlar. Kontrol listeleri, dereceli puanlama anahtarı ya da akran değerlendirme ölçekleri ile değerlendirme yapılabilir. Sözlü sunumlar öğrencilerin hatırlama, kavrama ve hitap düzeyleri hakkında bilgi toplamak için uygun araçlardır. Aynı zamanda problem çözme becerileri de bu yöntemle ölçülebilir.
ç. Projeler
Projeler, öğrencilere bireysel ya da grup içinde önemli görevlerde bulunmalarına fırsatlar sunar. Projeler puanlama standartları ve ayrıntılı yönergeler gerektirir. Ayrıca öğretmen ve öğrenciler için önemli sorumluluklar gerektirir.
e. Akran Değerlendirme
Öğrencilerin, arkadaşlarının hazırladığı ödevler, araştırmalar, projeler, raporlar vb. çalışmalarını değerlendirmesidir. Öğrenciler, arkadaşlarının çalışmalarındaki yeterlik düzeylerini değerlendirirken kendilerinin eleştirel düşünme becerileri gelişir. Akran değerlendirme, öğretmene öğrencilerin gelişim ve yeterlik düzeyleri hakkında geri bildirim sağlar. Akran değerlendirmede, öğrencilerin yanlı davranışlarını önlemek için ölçütlerin öğrencilere verilmesi yararlı olur.
f. Öğrenci Ürün Dosyası (Portfolyo)
Öğrenci ürün dosyası, öğrencilerin bir ya da birkaç alandaki çalışmalarını, harcadığı çabayı, geçirdiği evreleri gösteren başarılarının koleksiyonudur. Öğrencinin gelişimini, velisinin ve öğretmenlerinin izleyebilmesine olanak sağlayan bir çalışmadır. Sınıf içi etkinliklerin öğrencinin seçimi sonucunda bir araya getirilip, yansıtılmasıyla oluşan öğrenci ürün dosyası, aynı zamanda hem öğretmen hem de öğrenci için bir değerlendirme yöntemidir.
g. Kavram Haritaları
Kavram haritaları, bilgiyi organize etmek ve sunmak için yapılmış grafiksel araçlardır. Bu araçlar daire ya da bir çeşit kutu içine yazılmış olan kavramları içerir. Kavram haritalarında iki kavram arasındaki ilişki, üzerine ilişkiyi belirleyen ifadelerin yazıldığı doğrularla gösterilir. İlişkiyi belirleyen bağlantı ifadeleri ile iki kavram tamamlanarak anlamlı bir cümle oluşturur (Novak, 1998).
Kavram haritaları;
1. Bir konunun öğretiminde,
2. Öğrenmeyi kolaylaştırmada,
3. Öğrenme sürecini kontrol etmede ve kavram yanılgılarını ortaya çıkarmada,
h. V – Diyagramı (Vee Diagram)
Öğrenme- öğretme sürecinin başında, süreç esnasında ve süreç sonunda, bazı kritik soruları cevaplandırarak, bilişsel düzeyde, daha anlamlı, derin ve kalıcı öğrenmenin gerçekleşeceği varsayımına dayanan bir tekniktir. V – diyagramı, kendi başına bir etkinlik olmayıp sınıf içi veya sınıf dışı bir etkinliğin daha iyi özümsenmesi ve anlamlandırılması için yardımcı bir araç gibi düşünülmelidir. Bir araştırma konusunu (etkinliği) planlama, uygulama ve değerlendirme basamakları, başlama – konunun içine dalma – elde edilen verileri yorumlayıp bir sonuca vararak hayat ile ilişkilendirme şeklinde yorumlanarak, sürecin tamamı, bir V harfine benzetildiği için “ V – diyagramı” adı uygun görülmüştür.
i. Yapılandırılmış Grid
Yapılandırılmış grid alternatif ölçme değerlendirme tekniklerinden biridir. Bu teknik uygulanırken yaşa ve seviyeye bağlı olarak dokuz ya da on iki kutucuktan oluşan bir tablo hazırlanır.
| 1 | 2 | 3 |
| 4 | 5 | 6 |
| 7 | 8 | 9 |
j. Tanılayıcı Dallanmış Ağaç
Belli bir konuda öğrencinin neleri öğrendiğini ve neleri öğrenemediğini belirlemek için kullanılabilir değerlendirme araçlarından biridir. Bu teknikte, temelden ayrıntıya giden bir sıraya göre doğru ve yanlış ifadeler seçilerek öğrenciden doğru seçimi yapması istenir. Böylece, 8 veya 16 seçimlik bir ifadeler listesi ile sonlanan bir dallanmış ağaç oluşturulur.
k. Tutum Ölçekleri
Tutum, bireylerin belli bir kişiyi, grubu, kurumu veya bir düşünceyi kabul ya da reddetme şeklinde gözlenen, duygusal bir hazır oluşluk hali veya eğilimdir. Tutumların ölçülmesinde gözlem, soru listeleri, tamamlanmamış cümleler ve hikâyeler anlatma gibi çeşitli yöntemler ile yanlışı seçme tekniği, içerik analizi gibi çeşitli teknikler de kullanılmaktadır. Tutum ölçekleri, tutum ölçme yöntemleri içerisinde en önde gelen ve yaygın olarak kullanılanıdır. Tutum ölçeklerinden en çok kullanılan yöntem de Likert ölçeğidir. Likert tipi ölçeklerle, ölçülmek istenen tutumla ilgili çok sayıda olumlu ve olumsuz ifade yazılır. Bu ifadeler için, “Tamamen Katılıyorum”, “Katılıyorum”, “Kararsızım”, “Katılmıyorum” ve “Kesinlikle Katılmıyorum” biçiminde tepkide bulunulur. Böylece her cevaplayıcı, ölçekteki her ifadenin kapsadığı tutum objesine katılma / katılmama derecesini bildirmiş olur. Bir kişinin ölçekten aldığı puan, ölçekte bulunan maddelerden aldığı puanların toplamından oluşur.
l. Kısa Cevaplı Maddeler:
Bir kelime, bir sembol ya da en çok birkaç kelime ile cevaplanabilen madde türüne denir. Bu tür maddeler bilgi basamağını ölçmek için uygundur. Öğrenci sorunun cevabını kendisi yazar. Kısa cevaplı maddeler iki türlüdür. Birisi soru cümlesi, diğeri eksik cümle tipindedir.
m. Çoktan Seçmeli Testler
Çoktan seçmeli bir madde, kök ve seçeneklerden oluşur. Kök, kazanımın ifade edildiği veya sorunun sorulduğu kısımdır. Seçenekler de öğrencinin önüne konulan muhtemel cevaplardır. Öğrenciye yöneltilen sorunun cevabı genellikle üç ya da dört başka cevapla birlikte verilir. Öğrenciden istenen, doğru cevabı, verilenler arasından seçip işaretlemesidir. Bu maddeleri, öğrencilerin yaratıcılığını ve yazma becerilerini ölçmek amacıyla kullanamayız. Daha çok bilgi, zihinsel beceriler ve yeteneklerin ölçülmesinde kullanılırlar. Fiziksel beceriler ve yeteneklerin ölçülmesinde kullanılmazlar.
Her Zaman Tek Bir Doğru Cevabı Olan Maddeler: Madde kökünde sorulan sorunun kesin olarak bir tek doğru cevabı vardır.
En Doğru Cevabı Olan Maddeler: Bu maddelerde seçeneklerden birindeki cevap en doğrudur.
Bileşik Cevap Gerektiren Maddeler: Birden fazla cevabı bulunan soruların yoklanmasında en çok başvurulan ve çok kullanışlı olanıdır. Seçenek bulmada kolaylık sağlar.
n. Eşleştirmeli Maddeler: İki grup halinde verilen ve birbirleriyle ilgili olan bilgi öğelerinin, belli bir açıklamaya göre eşleştirilmesini gerektirir. Kim?, ne?, nerede? gibi soruların cevabını oluşturan olgusal bilgilerin ölçülmesinde daha kullanışlıdır.
o. Sınırlı Cevap Maddeleri: Bu tip maddelerde verilecek cevabın niteliğine, uzunluğuna ve örgütlenmesine ilişkin bazı sınırlamalar konulur ( ... üç neden belirleyin, .... iki benzerlik yazın gibi).
p. Açık Uçlu Maddeler: Bu tip maddelerde cevabın içeriği, niteliği ve uzunluğu açısından cevaplayıcı serbest bırakılır. Yaratıcı düşünme, eleştirel düşünme, problem çözme, karar verme, analiz sentez ve değerlendirme becerilerinin ölçülmesinde kullanılabilirler.
r. Günlük: Günlüklerinden öğrencilerinizin derse ve öğrenme sürecine karşı tutumlarını öğrenebilirsiniz. Günlükler işlenen konunun veya problemin ne kadar veya nasıl anlaşıldığı hakkında bilgi verir. Günlükler üzerine küçük notlar, öneriler yazılarak geri verilir.
s. Kontrol Listesi: Kontrol listelerini oluşturmadan önce neyi kontrol etmek istediğinize neyi gözlemleyeceğinize karar vermelisiniz. Gözleyeceğiniz davranışları detaylı ve ayrı maddeler olarak yazıp üçlü veya beşli bir ölçekte değerlendirebilirsiniz Aynı anda tüm öğrencilerinizi gözlemlemeye çalışmayınız.
1. Bilgi Paylaşımı:
Bilgi paylaşımının önemi ve bilginin paylaştıkça çoğaldığı ve bu bağlamda iletişimin ne kadar önemli bir unsur olduğuna değinilmiştir. Öğretmenler arasındaki bilgi paylaşımının arttırılması amacı ile bir iletişim ağının kurulmasın önemi tüm katılımcılar tarafından belirtilmiştir. Daha önce iletişim problemin çözümlenmesi amacıyla yapılan çalışmalar sonucunda oluşturulan benzer bir takım iletişim ağlarının, örneğin mail gruplarının belirli bir zaman süreci içerisinde düzgün çalıştığı fakat ilerleyen zamanlarda işlevselliğinin ortadan kalktığı vurgulanmıştır.
2. Öğrenme Ortamlarının Geliştirilmesinde Teknoloji Nasıl Kullanılır?
Temel olarak eğitimin her alanında teknolojinin bir şekilde kullanılabileceği prensibi temel alınarak konunun alt başlıkları tartışılmıştır. Okul öncesi eğitimde de aslında teknolojinin güzel uygulamalarının yapılabileceği hatta bununla ilgili güzel örneklerin de mevcut olduğu ifade edilmiştir. Bunun yanı sıra, öğrencilerin profillerinin, yani bilgisayar alanındaki ön bilgilerinin çok farklılık gösterdiği, bu farklılıklarında ders anlatımında bir takım sorunlara neden olduğunun üzerinde durulmuştur. Bunun temel nedeninin de aslında hem okullardaki bilgisayar derslerinin müfredatları hem de üniversitelerin BÖTE bölümlerinin müfredatlarının öğrenci profillerine uygun olmamasın, öğrencilerin ihtiyaçlarını karşılayamamasının olduğu sonucuna varılmıştır.
3. Teknoloji Kullanımındaki Problemleri
Fiziksel altyapı olarak okulların birbirlerinden çok farklı özellikler gösterdiği, kimi okulların bilgisayar sınıfı kuracak mekânı ayarlamada problemleri varken, bazı okullarında özellikle özel okulların, teknolojiye ayak uydurmuş düzgün altyapılara sahip olduğu vurgulanmıştır. Fakat bu gerçeğe rağmen, yeterli teknolojik altyapının bulunduğu okullarda bile teknolojinin derslere entegrasyonu konusunda bir takım problemlerin yaşandığı vurgulanmıştır. Ancak her geçen gün okullardaki teknoloji kullanımında, teknolojinin derslere entegrasyonunda olumlu gelişmelerin yaşandığı tüm katılımcılar tarafından dile getirilmiştir. Bu gelişmeler ile ilgili yapılan uygulamalardan ve hazırlanmış olan bazı eğitim materyallerinden bahsedilmiş ve bu uygulama ve materyallerin öğretmenler arasında paylaşılmasının önemi üzerinde durulmuştur.
4. Bilgisayar Okur Yazarlığı
Katılımcılar, Milli Eğitim Bakanlığı’nın düzenlemiş olduğu bilgisayar okuryazarlığı amaçlı eğitim seminerlerinin gerekli katkıyı sağlamadığını, yeterli teknik desteğin verilmediği vurgulamışlardır. Bu eğitim seminerlerinin formalitede kaldığı gerekçesiyle birçok okulun kendi bünyesi altında bir takım eğitim seminerleri düzenlediğinin altı çizilmiştir. Sonuç olarak düzenlenmiş bu eğitim seminerlerinin neticesinde alınan bir takım sertifikaların aslında bilgisayar okuryazarlığının edinildiği anlamına gelmediği, asıl önemli olanın benzer eğitimler sonucunda elde edilen bilgi ve becerinin derslere entegrasyonu olduğu üzerinde durulmuştur.5. Yeni Programın Değerlendirilmesi
Bu yıl uygulamaya giren ilköğretim programında önceki programa göre çok farklılıklar olduğunu katılımcılar tarafından belirtilmiştir. Yeni programın hazırlanmasında temel alınarak yapılandırıcı eğitim felsefesine göre öğrenci merkezli ders işlenmesi gerekliliğini ve bunun için de öğrencilerin dikkatini çekme amaçlı birçok aktivite kullanılması gerektiği vurgulanmıştır. Bu aktiviteleri teknoloji entegrasyonu ile sınıflara getirerek amaçlarına ulaşabilecekleri kanısındalar. Bunu yapabilmek için her disipline özel eğitim teknolojileri geliştirebilir miyiz sorusu öne atılmıştır. Öğretmen eğitiminin ve materyal eksikliğinin giderilerek bunun mümkün olduğu kanısına tartışma sonucunda varılmıştır. Yeni program ile beraber gerekli materyallerin de tasarlanması gerektiği tüm katılımcılar tarafından dile getirilmiştir. Şu anki durumda neler yapılabileceği hakkında katılımcılar tarafından öneriler sunulmuş, bu öneriler içinde en çok üzerine durulan konu ise hazırlanan materyallerin öğretmenler arasında paylaşılması olarak belirlenmiştir.
fenciyim.com