Yer Kabuğu: Dünyamızın tüm canlıların üzerinde yaşadığı katmana-tabakaya denir.Kalınlığı 40 km.’dir.
• Yapısında inorganik (mineraller ve tuzlar) maddeler bulunur.Canlıların besin kaynağı olan toprak bu katmanda bulunur.
• Yer kabuğu kayaçlardan oluşmuştur.Bu kayaçlar iç yapısına göre ve özelliğine göre adlar alır.
• Yeryüzündeki kayaçlar çeşitli etkiler sonucu oluşmuşlardır.Bu kayaçlar özelliklerine göre adlandırılır: 1.)Magmatik Kayaçlar: Yerin derinliklerinde bulunan magmanın (lavların) yerin derinliklerinde veya yer yüzüne çıktıktan sonra soğumasıyla oluşurlar.(Yani lavların soğumasıyla.) ÖR:Bazalt,andezit,granit,gabro gibi.
NOT:Kömür de aslında bir tür kayaçtır.Yalnız oluşumu farklıdır.
Magmatik kayaçların özellikleri:
1.)Çok serttirler.
2.)İçerisinde canlı kalıntılar (fosil) yoktur.
3.)Kayaçlar coğrafik etkilerle (sıcak-soğuk,rüzgar-su) aşınarak inceler ve kuma düşer.
NOT:Kuma bitki ve hayvan artığı karışırsa kum toprak olur.
TORTUL KAYAÇLAR: -Kum taneleri yağmur-seller aracılığıyla deniz veya göllerin çukur yerlerine taşınarak birikir ve tortul katmanları oluştururlar bu katmandan oluşarak ve suyun basıncıyla katmanlar halinde tortul kayaçları oluşur.Özellikleri:
1.)Değişik zamanlarda oluştuklarında katmanlar halindedir.
2.)İçerisinde fosil denilen canlı kalıntıları bulunur.
3.)Fazla sert değillerdir.Çabuk aşınırlar.
ÖR:Kömür,kireç taşı,kum taşı ve çakıl taşı.
BAŞKALAŞIM KAYAÇLARI: NOT:Doğudaki tüm maddeler zamanla değişir.Ufalır,aşım şekli ve yapısı değişir.Böylece kayaçlar birbirine dönüşebilir.
-Heykel yapımında kullanılan taşlar ve renkli mermerler tür tür kayaçtır.
-Başkalaşım kayaçları magmatik veya tortul kayaçların başkalaşım (değişim) geçirmesi sonucu oluşurlar.
NOT:Başkalaşım kayaçları tortul kayaçların başkalaşımı sonucu oluşmuşlarsa içinde canlı kalıntılar bulunabilir.
Maden:Ekonomik değeri olan mineral veya kayaçlara denir.
ÖR:Krom,demir,altın,linyit … vb. madenler yer altı zenginlik kaynaklarımızdır.
Maddeleri çeşitli işlemler yöntemiyle onları değerli hale getirebiliriz.Bir çok kullanım alanında kullanabiliriz.
FOSİL:
Eski zamanlardan günümüze kadar gelen canlı artıklarına (iskelet,kabuk ve yaprak vb. kalıntılar.)
Fosiller günümüzde yaşamayan canlıların hakkında bilgi verir.(Nesli tükenen veya değişikliğe uğrayan canlılar hakkında.) Ders Notlarım-S.Gülçek |