KULLANDIĞIMIZ ENERJİNİN ÇOĞUNU JENERATÖR ÜRETİYOR.
Evlerimizde kullandığımız elektrik, enerji üretim santrallerinde üretilir. Elektrik üreten araçlara jeneratör adı verilir. Aslında elektrik motorunun yapısı ile jeneratörün yapısı birbirine benzer, fakat çalışma mekanizması farklıdır. Tel çerçeve manyetik alan içinde döndürüldüğünde iletken telde indüksiyon akım oluşur. Armatürün ucuna bağlı iki halka bilezik vardır. Bileziklere dokunan iletkenlere fırça denir. Armatür dönerken bobinde oluşan akım fırçalardan elektrik devresine geçer. Bu sistemdeoluşan elektrik akımı dalgalı (alternatif) akımdır. Alternatif akım üreten jeneratörlere alternatör adı verilir. Alternatif (dalgalı) akım ~sembolüyle gösterilir. Doğru akım jeneratöründe armatürün ucunda iki yarım bilezik vardır. Fırçalar karşılıklı olarak durur ve armatürde oluşan elektriği devreye aktarırlar. Armatür düzenli olarak döndürüldüğünde fırçalardan birinde sürekli (+) diğerinde (–) kutup oluşur. Böylecedevrede tek yönlü bir akım yani doğru akım dolanır. Bu tip jeneratörlere doğru akım jeneratörü denir. Doğru akım jeneratörüne dinamo adı verilir. Bisiklet dinamoları tekerleğe temas ettiğinde, tekerleğin dönmesiyle elektrik üretmeye başlar. Fakat bisiklet dinamosunda, ortada dönen bobin sarım yerine silindir mıknatıs vardır.
Alternatif Akım Doğru Akıma Dönüştürülebilir mi? Doğru akım tek yönlü bir akımdır yani iletken tellerden biri (+) iken diğeri (–) kutupludur. Fakat alternatif akımda ise iletken tellerdeki (+) ve (–) kutuplar sürekli değişir. Şehir elektriğinde saniyede 50–60 kez bir iletken telin kutbu değişir.
Alternatif akım doğrultucular kullanılarak doğru akıma dönüştürülebilir. Doğrultucuların içinde diyot vardır. Diyot elektrik akımını tek yönde geçiren bir devre elemanıdır. El radyosu, walkman, cep telefonu, el süpürgesi gibi araçların şarj cihazlarında diyot ve bazı elektronik devre elemanları ve transformatörler birlikte kullanılır. Bu araçlara adaptör adı verilir. Adaptörlerle 220 V’luk şehir elektriğinden 12, 9, 6, 5, 3 V gibi küçük gerilimler doğru akım şeklinde elde edilebilir. Evlerimizde Kullandığımız Enerji Nereden Geliyor?
Evlerimizde kullandığımız elektrik, elektrik santrallerinde jeneratörler tarafından üretilir. Jeneratöre hareket enerjisi değişik yollarla kazandırılabilir. Bu yollara göre elektrik santralleri isimlendirilir. Eğer baraj duvarları arkasında belirtilen suyun borulardan akarken sahip olduğu kinetik enerji elektrik enerjisine çevriliyorsa bu santrale hidroelektrik enerji santrali denir. Eğer enerji kaynağı olarak fosil yakıtlardan elde edilen ısı kullanılıyorsa buna termik santral adı verilir. Bazı santrallerde atom enerjisinden elde edilen ısı enerjisi elektrik enerjisine çevrilir. Bu tip santrallere de nükleer santraller denir. Transformatör Nedir?
Alternatif gerilimi alçaltmaya ya da yükseltmeye yarayan araçlara transformatör adı verilir.Transformatör alternatif akımla çalışır. Transformatörler genelde bir demir çerçeve üzerine sarılmış iki ayrı bobin sarımından oluşur. Bobinlerden birine gerilim uygulanırken diğer bobinden alçaltılmış veya yükseltilmiş gerilim elde edilir. Gerilimin uygulandığı bobine birincil (primer) sarım, diğerine ikincil (sekonder) sarım adı verilir.
Suna gülçek- Ders notlarım-fenciyim.com
0 Yorum -
Yorum Yaz